| 4/A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Ülkemizi Tanıyalım
TÜRKİYE'NİN MATEMATİK KONUMU
|
Yönler
|
Uç Noktalar
|
Enlem ve boylam değerleri
|
|
Güney
|
Hatay ili Yayladağı ilçesi Beysun ( Topraktutan ) köyü
|
35° 51´
|
|
Kuzey
|
Sinop ilinde İnce burun
|
42° 06´
|
|
Batı
|
Gökçeada'da İnce burun
|
25° 40´
|
|
Doğu
|
Türkiye-İran- Azerbaycan sınırlarının kavşak noktası
|
44° 48´
|
TÜRKİYE'NİN KOMŞULARI
|
Komşu Ülke
|
Komşu Olduğu Yön
|
Sınır Uzunluğu ( km )
|
|
Bulgaristan
|
Kuzeybatı
|
269
|
|
Yunanistan
|
Batı - Kuzeybatı
|
203
|
|
Gürcistan
|
Kuzeydoğu
|
276
|
|
Ermenistan
|
Doğu
|
325
|
|
Azerbaycan
|
Doğu
|
18
|
|
İran
|
Doğu
|
529
|
|
Irak
|
Güneydoğu
|
378
|
|
Suriye
|
Güney
|
877
|
TÜRKİYE'NİN ÖZELLİKLERİ
|
Yüzölçümü
|
769.604 km² ( Göller hariç )
|
|
Nüfusu ( 2000 yılı )
|
67.803.927
|
|
Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² )
|
89
|
|
İl Sayısı
|
81
|
|
İlçe Sayısı
|
850
|
|
Bucak ve Köy Sayısı
|
37.366
|
|
Toplam Kara Sınırı Uzunluğu
|
2.875
|
|
Toplam Kıyı Uzunluğu;
|
8.333
|
|
Ege Denizi
|
2.805
|
|
Karadeniz
|
1.695
|
|
Akdeniz
|
1.577
|
|
Marmara Denizi
|
1.189
|
|
Adalar Kıyısı
|
1.067
|
|
Toplam karayolu uzunluğu
|
62.000 km
|
|
Otoyol uzunluğu
|
1.900 km
|
|
Toplam demiryolu uzunluğu
|
8.671km
|
|
Havaalanı sayısı
|
52
|
|
Okuma Yazma Bilmeyen;
|
7.589.657
|
|
Kadın
|
5.732.525
|
|
Erkek
|
1.857.132
|
|
Doğu - batı uzunluğu ( km )
|
1650
|
|
Kuzey - güney uzunluğu ( km )
|
650
|
|
En yüksek dağ ( m )
|
Büyük Aðrý
|
|
En uzun nehir ( km )
|
Kýzýlýrmak
|
|
En büyük ova
|
Konya
|
|
En çok yağış alan il
|
Rize
|
|
En az yağış alan il
|
Iğdır
|
|
En geniş alanlı il
|
Konya
|
|
En küçük alanlı il
|
Yalova
|
|
En fazla nüfuslu il
|
İstanbul
|
|
En az nüfuslu il
|
Ardahan
|
|
En uzun kıyılara sahip il
|
Muğla
|
|
Nüfus yoğunluğu en fazla olan il
|
İstanbul
|
|
Nüfus yoğunluğu en az olan il
|
Tunceli
|
|
En yüksekte kurulan il
|
Erzurum
|
|
En alçakta kurulan il
|
Çanakkale
|
|
En çok ilçeye sahip il
|
Ãstanbul
|
|
En az ilçeye sahip il
|
Bayburt
|
EN BÜYÜK DAĞLARIMIZ
|
Sırası
|
Dağ
|
Yükseltisi ( metre )
|
Yer Aldığı İl
|
|
1
|
Büyük Ağrı Dağı
|
5.137
|
Ağrı
|
|
2
|
Uludoruk Tepesi
|
4.135
|
Hakkâri
|
|
3
|
Cilo ( Buzul )Dağı
|
4.116
|
Hakkâri
|
|
4
|
Süphan
|
4.058
|
Bitlis
|
|
5
|
Kaçkar Tepesi
|
3.932
|
Rize
|
|
6
|
Küçük Ağrı Dağı
|
3.925
|
Ağrı
|
|
7
|
Erciyes Dağı
|
3.917
|
Kayseri
|
|
8
|
Mor Dağ
|
3.807
|
Hakkâri
|
|
9
|
Demirkazık Dağı
|
3.756
|
Adana
|
|
10
|
Verçenik Tepesi
|
3.711
|
Rize
|
EN UZUN AKARSULARIMIZ
|
Sırası
|
Akarsu
|
Uzunluğu ( km )
|
Ulaştığı Deniz
|
|
1
|
Kızılırmak
|
1.355
|
Karadeniz
|
|
2
|
Fırat
|
971
|
Basra Körfezi
|
|
3
|
Sakarya
|
824
|
Karadeniz
|
|
4
|
Büyük Menderes
|
584
|
Ege
|
|
5
|
Seyhan
|
560
|
Akdeniz
|
|
6
|
Aras
|
548
|
Hazar Denizi
|
|
7
|
Dicle
|
523
|
Basra Körfezi
|
|
8
|
Yeşilırmak
|
519
|
Karadeniz
|
|
9
|
Ceyhan
|
509
|
Akdeniz
|
|
10
|
Çoruh
|
442
|
Karadeniz
|
EN BÜYÜK GÖLLERİMİZ
|
Sırası
|
Göl
|
Yüzölçümü ( km² )
|
Yer Aldığı İl
|
Denizden Yüksekliği (metre )
|
|
1
|
Van
|
3.713
|
Van - Bitlis
|
1.646
|
|
2
|
Tuz
|
1.500
|
Konya- Aksaray-Ankara
|
925
|
|
3
|
Beyşehir
|
656
|
Isparta- Konya
|
1.121
|
|
4
|
Eğirdir
|
468
|
Isparta
|
916
|
|
5
|
Akşehir
|
323
|
Afyonkarahisar-Konya
|
958
|
|
6
|
İznik
|
298
|
Bursa
|
85
|
|
7
|
Burdur
|
200
|
Burdur
|
854
|
|
8
|
Manyas ( Kuş )
|
166
|
Balýkesir
|
15
|
|
9
|
Acıgöl
|
153
|
Afyonkarahisar
|
836
|
|
10
|
Ulubat
|
134
|
Bursa
|
5
|
EN BÜYÜK ADALARIMIZ
|
Ada
|
Bulunduğu il
|
Kıyı Uzunluğu ( km )
|
Yüzölçümü ( km² )
|
|
Gökçeada ( İmroz )
|
Çanakkale
|
92
|
279,2
|
|
Marmara
|
Balıkesir
|
72,5
|
117,1
|
|
Bozcaada
|
Çanakkale
|
34,5
|
36
|
|
Uzun ada
|
İzmir
|
31
|
25,3
|
|
Alibey ( Cunda )
|
Balıkesir
|
28,5
|
23,3
|
|
Paşa limanı
|
Balıkesir
|
40,2
|
21,3
|
|
Avşa
|
Balıkesir
|
27,5
|
20,6
|
|
İmralı
|
Bursa
|
19,4
|
9,9
|
|
Kara ada
|
Muğla
|
19,8
|
9
|
|
Kekova
|
Antalya
|
19
|
5,7
|
EN BÜYÜK BARAJLARIMIZ
|
Sırası
|
Baraj Gölü
|
Yüzölçümü ( km² )
|
Yer Aldığı İl
|
|
1
|
Atatürk
|
817
|
Adıyaman-Şanlıurfa
|
|
2
|
Keban
|
675
|
Elazığ-Tunceli
|
|
3
|
Karakaya
|
268
|
Malatya
|
|
4
|
Hirfanlı
|
263
|
Kırşehir
|
|
5
|
Altınkaya
|
118
|
Samsun
|
|
6
|
Sarıyar
|
84
|
Ankara
|
|
7
|
Seyhan
|
68
|
Adana
|
|
8
|
Demirköprü
|
47
|
Manisa
|
|
9
|
Almus
|
32
|
Tokat
|
|
10
|
Hasan Uğurlu
|
23
|
Amasya
|
EN BÜYÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ
|
Sırası
|
İl
|
Yüzölçümü ( km² )
|
|
1
|
Konya
|
40.813
|
|
2
|
Sivas
|
28.567
|
|
3
|
Ankara
|
25.402
|
|
4
|
Erzurum
|
25.330
|
|
5
|
Van
|
22.983
|
|
6
|
Antalya
|
20.790
|
|
7
|
Şanlıurfa
|
19.336
|
|
8
|
Kayseri
|
17.109
|
|
9
|
Mersin
|
15.512
|
|
10
|
Diyarbakır
|
15.204
|
EN KÜÇÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ
|
Sırası
|
İl
|
Yüzölçümü ( km² )
|
|
1
|
Yalova
|
850
|
|
2
|
Kilis
|
1.427
|
|
3
|
Bartın
|
2.080
|
|
4
|
Düzce
|
2.592
|
|
5
|
Osmaniye
|
3.195
|
|
6
|
Iğdır
|
3.587
|
|
7
|
Kocaeli
|
3.625
|
|
8
|
Bayburt
|
3.739
|
|
9
|
Zonguldak
|
3.909
|
|
10
|
Rize
|
3.921
|
NÜFUSU EN FAZLA OLAN İLLERİMİZ
|
Sırası
|
İl
|
Nüfus ( 2000 yılı )
|
|
1
|
İstanbul
|
10.018.735
|
|
2
|
Ankara
|
4.007.860
|
|
3
|
İzmir
|
3.370.866
|
|
4
|
Konya
|
2.192.000
|
|
5
|
Bursa
|
2.125.000
|
|
6
|
Adana
|
1.849.478
|
|
7
|
Antalya
|
1.719.751
|
|
8
|
Mersin
|
1.651.400
|
|
9
|
Diyarbakır
|
1.382.708
|
|
10
|
Gaziantep
|
1.385.249
|
NÜFUSU EN AZ OLAN İLLERİMİZ
|
Sırası
|
İl
|
Nüfus ( il merkezi - 2000 yılı )
|
|
1
|
Ardahan
|
39.725
|
|
2
|
Bayburt
|
41.356
|
|
3
|
Bartın
|
48.002
|
|
4
|
Tunceli
|
54.476
|
|
5
|
Kilis
|
74.985
|
|
6
|
Gümüşhane
|
77.570
|
|
7
|
Iğdır
|
81.582
|
|
8
|
Artvin
|
84.189
|
|
9
|
Yalova
|
98.661
|
ÖLÇÜLMÜŞ EN UÇ İKLİM DEĞERLERİ
|
Özellik
|
Değer
|
Ölçümün Yapıldığı Yer
|
Ölçümün Yapıldığı Tarih
|
|
En yüksek sıcaklık
|
48,8 °C
|
Mardin
|
14.08.1993
|
|
En düşük sıcaklık
|
— 46,4 °C
|
Çaldıran - Van
|
09.01.1990
|
|
En yüksek yıllık ortalama sıcaklık
|
21,3 °C
|
İskenderun - Hatay
|
1962
|
|
En düşük yıllık ortalama sıcaklık
|
1,8 °C
|
Sarıkamış - Kars
|
1972
|
|
Yıllık en yüksek toplam yağış
|
4045,3 mm
|
Rize
|
1931
|
|
Yıllık en düşük toplam yağış
|
114,5 mm
|
Iğdır
|
1970
|
|
Günlük en yüksek yağış
|
469,9 mm
|
Kemer - Antalya
|
11.12.1972
|
|
En yüksek kar kalınlığı
|
525 cm
|
Bitlis
|
1954
|
|
En yüksek basınç
|
1045 mb
|
Ereğli - Zonguldak
|
01.01.1973
|
|
En düşük basınç
|
745,3 mb
|
Yumurtalık - Adana
|
21.01.1978
|
|
En yüksek rüzgâr hızı
|
176 km/saat
|
Tokat
|
10.01.1978
|
BAZI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİMİNDEKİ DÜNYA SIRALAMAMIZ
|
Ürün
|
Dünya Sıralamasındaki Yeri
|
|
Fındık
|
Birinci
|
|
İncir
|
Birinci
|
|
Kayısı
|
Birinci
|
|
Kiraz
|
Birinci
|
|
Mercimek
|
İkinci
|
|
Elma
|
Üçüncü
|
|
Zeytin
|
Dördüncü
|
|
Domates
|
Üçüncü
|
|
Üzüm
|
Beşinci
|
|
Armut
|
Beşinci
|
|
Tütün
|
Beşinci
|
|
Pamuk
|
Altıncı
|
|
Çay
|
Altıncı
|
|
Baklagil
|
Altıncı
|
|
Arpa
|
Yedinci
|
|
Şeftali
|
Yedinci
|
|
Koyun
|
Onuncu
|
|
Buğday
|
Sekizinci
|
|
Turunçgil
|
Onuncu
|
COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
|
Özellik
|
Bölge
|
|
En büyük alanlı
|
Doğu Anadolu
|
|
En küçük alanlı
|
Güneydoğu Anadolu
|
|
En yüksek
|
Doğu Anadolu
|
|
En alçak
|
Marmara
|
|
En uzun kıyılara sahip
|
Ege
|
|
En fazla yağış alan
|
Karadeniz
|
|
En az yağış alan
|
İç Anadolu
|
|
Yaz mevsiminde en sıcak
|
Güneydoğu Anadolu
|
|
Kış mevsiminde en ılık
|
Akdeniz
|
|
En soğuk
|
Doğu Anadolu
|
|
Orman bakımından en zengin
|
Karadeniz
|
|
Orman bakımından en fakir
|
Güneydoğu Anadolu
|
|
Güneşlenme süresi en uzun
|
Güneydoğu Anadolu
|
|
Güneşlenme süresi en kısa
|
Karadeniz
|
|
Nüfusu en fazla
|
Marmara
|
|
Nüfusu en az
|
Doğu Anadolu
|
|
Enerji tüketimi en fazla
|
Marmara
|
|
Heyelan en çok görülen
|
Karadeniz
|
|
Volkanizmanın en etkin olduğu
|
Doğu Anadolu
|
|
Seracılığın en yaygın
|
Akdeniz
|
|
İklim çeşitliliği en fazla
|
Marmara
|
|
Yeraltı kaynakları en zengin
|
Doğu Anadolu
|
|
Hidroelektrik potansiyeli en yüksek
|
Doğu Anadolu
|
|
Turizm gelirleri en fazla
|
Marmara
|
|
Tarım ürünleri en erken olgunlaşan
|
Akdeniz
|
|
Tarım ürünleri en geç olgunlaşan
|
Doğu Anadolu
|
|
Yüzey şekilleri en sade
|
Güneydğu Anadolu
|
|
Deniz etkisinin iç kısımlara en fazla ulaştığı
|
Ege
|
|
Nadas toprakları en fazla
|
İç Anadolu
|
|
Nadas toprakları en az
|
Karadeniz
|
|
En çok göç alan
|
Marmara
|
|
En çok göç veren
|
Karadeniz
|
|
İl sayısı en fazla
|
Karadeniz ( 18 )
|
|
İl sayısı en az
|
Güneydoğu Anadolu ( 7 )
|
İLLERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
|
Özellik
|
İl
|
Değer
|
|
En büyük alanlı
|
Konya
|
40.813 km²
|
|
En küçük alanlı
|
Yalova
|
850 km²
|
|
En fazla ilçeye sahip
|
İstanbul
|
32
|
|
En az ilçeye sahip
|
Bayburt
|
2
|
|
En yüksekte kurulan
|
Erzurum
|
1.853 metre
|
|
En kuzeyde yer alan
|
Sinop
|
42° kuzey enlemi
|
|
En güneyde yer alan
|
Hatay
|
36° kuzey enlemi
|
|
En batıda yer alan
|
Çanakkale
|
26° doğu boylamı
|
|
En doğuda yer alan
|
Iğdır
|
45° doğu boylamı
|
|
En sıcak
|
Antalya - Adana
|
18,7 °C
|
|
En soğuk
|
Kars
|
4,2 °C
|
|
En fazla yağış alan
|
Rize
|
2.352 mm
|
|
En az yağış alan
|
Iğdır
|
259 mm
|
|
Nüfus yoğunluğu en yüksek
|
İstanbul
|
1.928 kişi / km²
|
|
Nüfus yoğunluğu en düşük
|
Tunceli
|
12 kişi / km²
|
|
En uzun kıyılara sahip
|
Muğla
|
1180 km
|
|
Don olayı en fazla görülen
|
Kars
|
179 gün
|
|
Don olayı en az görülen
|
Antalya
|
1,8 gün
|
|
Güneşlenme süresi en kısa
|
Rize
|
04,14 ( saat )
|
|
Güneşlenme süresi en uzun
|
Şanlıurfa
|
08,29 ( saat )
|
BAZI ÖZELLİKLERDE ÜLKEMİZİN DÜNYA SIRALAMASINDAKİ YERİ
|
Özellik
|
Dünya sıralamasındaki yeri
|
|
Nüfus sayısında
|
17
|
|
Nüfus yoğunluğunda
|
80
|
|
Yüzölçümünün büyüklüğünde
|
36
|
|
Kentli nüfus oranında
|
13
|
|
Ekonomik büyümede
|
16
|
|
Kişi başına düşen milli gelirde
|
21
|
|
Bor ve krom üretiminde
|
1
|
|
Altın ve toryum üretiminde
|
2
|
|
Cıva, mermer ve jeotermal enerji üretiminde
|
7
|
|
Fındık, incir ve kiraz üretiminde
|
1
|
|
Çelik üretiminde
|
9
|
|
Çimento üretiminde
|
2
|
|
Kömür üretiminde
|
15
|
|
İlaç üretiminde
|
18
|
|
Koyun, keçi sütü üretiminde
|
1
|
|
Dışsatımda ( ihracatta )
|
30
|
|
Dışalımda (ithalatta )
|
22
|
|
Tekstil ihracatında
|
3
|
|
Çimento ihracatında
|
2
|
|
Mermer ihracatında
|
8
|
|
Orman tahribatında
|
2
|
|
En çok tatil yapılan ülkeler arasında
|
3
|
|
Telefonla çok konuşmada
|
6
|
|
Televizyon izlemede
|
2
|
|
|
|
|
|
|
| |
Bugün 3 ziyaretçi (3 klik) kişi burdaydı! |
|
|
|
|
|
|
|
